روش PQ6R روشی موثر برای یادگیری سریع و ماندگار مراحل مطالعه با روش PQ6R
معنی هر مرحله در روش PQ6R این گونه است :
- P/preview : خواندن اجمالی و پیش مطالعه
- Q/Question : پرسش
- R1/Read : خواندن دقیق
- R2/Record : یادداشت برداری/ثبت کردن
- R3/Reflect : تفکر عمیق
- R4/Revise : اصلاح و بازنگری
- R5/Recite : بازگوکردن/به خود پس دادن
- R6/Review : مرور
مرحله اول روش: خواندن اجمالی و پیش مطالعه preview
هــدف از آن، خوانــدن اجمالی کتــاب، و کشــف ســاختار متــن، و مطالــب در زمــان کوتــاه و بــا ســرعت زیــاد اســت.
فواید مطالعه اجمالی:
۱) از طریــق تخمیــن زدن اهمیــت کارآمــدی بیشــتر برنامه ریــزیو روش مناســب مطالعــه مطالــب و طرح
۲) از طریــق بودجــه بنــدی واقعــی تــر از زمــان کشــف حجــم و دشــواری مطالــب
۳) افزایــش میــزان درک مطالــب و نگهــداری آنهــا از راه کســب یــک نظــر اجمالــی از کل در حافظــه مطالــب، پیــش از خوانــدن جزئیــات
۴) از افزایــش میــزان دقــت و تمرکــز حــواس طریــق برانگیختــن میــزان علاقــه
روش مطالعــه اجمالــی: مبتنــی بــر نمونــه گیــری ســریع از نــکات اساســی و صــرف نظــر کــردن از جزئیــات اســت.در ایـن روش در جسـتجوی نـکات کلیـدی درباره مطالب و سـاختار آن و نظـر و سـبک مولـف و همچنیـن بـرای افزایـش میـزان علاقـه خود به مطالـب، بـه طرح سـوالاتی دربـاره مطالـب میپردازیم.
در خوانـدن یـک فصـل بـا روش اجمالـی بـه بخش های زیر توجه میکنیم:
عنوان
خلاصه فصل و مقدمه
عنوان های فرعی، جملات موضوعی، حروف مورب، حروف پررنگ
شکل ها، نقشه ها، جدول ها
مرحله دوم: پرسش Question
هدف از پرسش، افزایش دامنه تمرکز حواس و درک عمیق تر معانی است.
فواید پرسش:
- کمک به تمرکز حواس از طریق تحریک حس کنجکاوی
- غلبه بر تنبلی، حالت کسلی و حواس پرتی از طریق شرکت فعالانه در مطالعه
- آمادگـی بیشـتر برای گذرانـدن موفقیت آمیز امتحانات و شـرکت در بحث های کلاسی
- افزایش زمان نگهداری مطالب در حافظه، از طریق کسب رضایت حاصل از دادن پاسخ درست به سوالات
- افزایش آفرینندگی، از طریق نوع تفکری که هدفش همواره طرح پرسش و جستجو برای دادن پاسخ است.
روش پرسش: ایـن روش مسـتلزم سـوال کـردن بـه طـور جـدی و پیگیـر، بـرای فهـم عمیـق مطالـب اسـت کـه کنجـکاوی و هـدف خواننـده را از خوانـدن مطلـب ارضـا مـی کن
وجه مشخصه این روش جریانی منظم از سوالات و کنترل کیفیت یادگیری است. ایـن روش مسـتلزم طـرح انـواع پرسش هاست: پرسش هایی که هم جزئیـات و کلیـات، هـم مطالـب سـاده و پیچیـده و هـم مسـائل عینی و انتزاعی را در برمی گیرد.
سه زمان مهم در زمان پرسش:
- پرسش قبل از مطالعه
- پرسش هنگام مطالعه
- پرسش بعد از مطالعه
مراحل مطالعه ۶R که شامل ۶ مرحله روش است که ابتدای حروف هر کدام R می باشد.
مرحله سوم: دقیق خوانی Read
هـدف از دقیـق خوانـی: درک کامـل مطالـب خوانـده شـده و نگهـداری آنهـا به طـرزی منظـم و منطقی در حافظه اسـت، بـه طریقی کـه یـادآوری آنهـا بـرای اسـتفاده های بعـدی میسـر باشـد.
فواید دقیق خوانی:
- درک عمیق تر از طریق شناخت ساختار مفاهیم و معانی
- نگهـداری بیشـتر مطالـب در حافظـه، با مـرور کـردن و یادگیری جزئیـات و ربـط دادن آنهـا به اصـول و مفاهیم
- افزایـش توانایـی خواننده در پاسـخ دادن به سـوالات تشـریحی، زیرا در ایـن روش مطالعـه، خواننده مفاهیم را سـازمان می دهد و به زبان خود بیان می کند و مطالب صرفا به حافظه سپرده نمی شوند.
افزایـش کسـب لـذت در نتیجه ایجـاد اطمینان بیشـتر از درک عمیـق تـر مطالب
فنون روش دقیق خوانی
- سازمان دادن
- حاشیه نویسی و علامت گذاری
- خلاصه کردن
سازمان دادن
در سازمان دادن خواننده به دنبال سازمان فکری مولف می گردد. و از رابطه مطالب، آگاه می شـود سـازمان دادن مسـتلزم تعییـن سـطوح مختلـف مطالـب از نظـر معنـی است که شامل سه بخش است.
الف.نظریه اصلی
ب.نکات اصلی
پ. جزئیات مطالب
سطح اول: نظریه اصلی: نظریـه اصلـی معمـولا به طـور مسـتقیم بیان نمیشود ولی ترکیبی از عناصـر اساسـی مربـوط بـه نـکات اصلـی، بـه کمـک هـم، ایـن نظریه را روشـن مـی کند.
نظریـه اصلـی در واقـع اندیشـه ای کلی اسـت که تمـام مطالـب و نکات کتـاب را در برمـی گیـرد و منعکـس کننـده اندیشـه و مقصـود اصلـی نویسنده است.
سطح دوم: نکات اصلی: بـرای پیـدا کـردن نـکات اصلـی بایـد دقـت کنیـد کـه جمـلات موضوعـی یـا جمـلات اصلی هـر پاراگـراف، چگونـه پاراگراف ها را بـه هـم متصل می کننـد. وقتـی پاراگرافی را مـی خوانیم که یک موضـوع تـازه را مـورد بحـث قـرار مـی دهـد، معمولا نکتـه اصلی جدیـدی معرفـی می شـود.
گاهــی نــکات اصلــی بــا حــروف درشــت و ســیاه تــر از متــن چاپ می شوند و عنوان های فرعی نیز اغلب حاوی نکات مهم هستند.
سطح سوم: جزئیات: جزئیات یا اطلاعات جزئی عبارت اند از اطلاعات واقعی، تصاویر و مثال هایی که حامی و توضیح دهنده نکات اصلی اند.
علامت گذاری و حاشیه نویسی
روشی است که به وسیله آن با علامت گذاردن و نوشتن رمزها و نشانه ها بر روی مطالب کتاب، ساختار مطالب مشخص می شود. در حاشیه نویسی نیز تداعی ها، انتقاد ها و سوالات خواننده مشخص می شوند.
توجـه مهـم: بسـیاری از خوانندگان زیـر مطلبی کـه مـی خوانند خط می کشند، ولـی خط کشـیدن، سـاختار مطالـب را تنها در یک سـطح نشان می دهد، به منظور کشـف سـاختار مطلب به طور آشـکار، دسـت کـم مطالب را باید در سه سطح اهمیت نشان داد.
- دور نظریه اصلی خط بکشید
- نکات اصلی را در داخل کروشه قرار دهید
- زیر جزئیات مهم خط بکشید
خلاصه کردن
خلاصه کردن در واقع بیان مجددی است از نکات اصلی به زبان خواننده. خلاصه باید:
- شامل نکات اصلی باشد.
- بیـان کننـده رابطـه میـان نـکات اصلـی و دلایـل مولـف در مورد ارتبـاط ایـن نکات باشـد.
- به طور منطقی نکات مهم را به نظریه اصلی ربط دهد.
روش چهارم: یادداشت برداری/ثبت کردن Record
در یـک مطالعـه فعـال و پویـا، کمتـر چیـزی می توانـد به انـدازه قلمی کـه در دسـت داریـد، ذهـن شـما را درگیـر و متمرکـز کنـد. خودتان را ملـزم کنیـد کـه با نوشـتن، نظـر خـود را بگویید.
فواید یادداشت برداری:
ایجاد خلأ ذهنی
تحریک حافظه حرکتی
از بین رفتن وسواس ذهنی
تاکید بر درک و فهم مطالب
روش پنجم: تفکر عمیق Reflect
منظــور از تفکــر عمیــق، قضــاوت کــردن دربــاره درســتی، اعتبــار یــا ارزش مطالــب براســاس ملاک هــا و معیارهــای صحیــح اســت. تفکـر عمیـق بـا ذهـن فعـال و پرسشـگر، بـرای داوری درسـت، اهمیـت فـراوان دارد.
تفکـر عمیـق کلید فهـم صحیح مطالب و درگیـری با مطالب اسـت که برای تشـخیص و ارزش گذاری نوشـته های خلاق ضرورت دارد. هــدف از تفکــر عمیــق، دســتیابی بــه قضــاوت مســتدل و درگیــری عمیــق تــر بــا مطالــب، از طریــق تجزیــه و تحلیــل معانــی اســت.
فواید تفکر عمیق:
- فهــم عمیــق تــر مطالــب و درگیــری بیشــتر بــا مطالــب درنتیجــه تجزیــه و تحلیــل اهمیــت آنهــا
طولانــی ســاختن مــدت نگهــداری مطالــب در حافظــه از طریــق شناســایی روابــط بیــن موضــوع کتــاب و مطالــب دیگــر و تجربیــات شــخصی
کســب اعتمــاد در مــورد ارائــه نظــرات انتقــادی، از راه مســتدل ســاختن عقایــد
روش ششم: بازنگری Review
بعد از خواندن یک فصل یا یک بخش، نوشتن نکات مهم، سازمان دهی طرح شبکه ای حافظه و تفکر، اشکالات و ابهامات را مشخص کنید.
روش هفتم: بازگو کردن Recite
در واقـع، بایـد آنچـه خوانده ایـد را به خود پس دهیـد و از خود امتحان بگیریـد. فرآینـد یادگیری را با نظـام vac یاد بگیرید.
Visual به معنی تصویری
Auditory به معنی شنیداری
Kinesthetic به معنی حرکتی
روش هشتم: مرور کردن Revise
زمان مرور کردن:
- بلافاصله بعد از خواندن
- یک روز بعد
- یک هفته بعد
- یک ماه بعد
- چهار ماه بعد
- منبع کتابچه ارتقاء عادت های مطالعه موثر و ترجمه از متون انگلیسی منبع توسط کلاسند – مترجم : پریسا اکبرزاده
چقدر عالی توضیح دادین برا دوستامم فرستادم