معرفی رشته کامپیوتر- بازارکار مهندسی کامپیوتر- انواع گرایش ها و دروس

رشته کامپیوتر: دروازه ورود به دنیای دیجیتال

مهندسی کامپیوتر رشته‌ای است که به طراحی، ساخت و نگهداری سیستم‌های کامپیوتری می‌پردازد. به زبان ساده‌تر، مهندسان کامپیوتر افرادی هستند که سخت‌افزار و نرم‌افزار کامپیوتر را می‌سازند و با هم یکپارچه می‌کنند. کامپیوتر یکی از رشته‌های پرطرفدار و آینده‌دار در دنیای امروز است و یک مهندس کامپیوتر با طراحی، توسعه و نگهداری سیستم‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری به بهبود زندگی انسان‌ها کمک می‌کند. چرا رشته کامپیوتر مهم است؟ در دنیای امروز که همه چیز به دنیای دیجیتال و تکنولوژی وابسته شده، این رشته نقش بسیار مهمی ایفا کرده و از بازاکار خوبی نیز برخوردار است. بنابراین برنامه نویسان و فارغ تحصیلان این رشته با ایجاد فناوری‌های جدید، زندگی ما را آسان‌تر و بهتر می‌کنند.

حوزه کاری مهندسی کامپیوتر

یک مهندس کامپیوتر می‌تواند در حوزه‌های مختلفی فعالیت کند، از جمله:

• طراحی سخت‌افزار: طراحی قطعات فیزیکی کامپیوتر مانند پردازنده، حافظه، کارت گرافیک و…
• توسعه نرم‌افزار: نوشتن برنامه‌های کاربردی برای کامپیوتر، موبایل و وب.
• طراحی سیستم‌های شبکه: ایجاد شبکه‌های کامپیوتری برای اتصال دستگاه‌ها به یکدیگر.
• طراحی پایگاه داده: ساخت و مدیریت پایگاه‌های داده برای ذخیره اطلاعات.
• امنیت سایبری: حفاظت از سیستم‌های کامپیوتری در برابر حملات سایبری.
• هوش مصنوعی: توسعه سیستم‌هایی که بتوانند مانند انسان فکر و عمل کنند.

بازارکار کامپیوتر و برنامه نویسان در ایران

با توجه به رشد روزافزون فناوری، بازار کار کامپیوتر در ایران بسیار خوب است و در صورت توانایی لازم خیلی زود میتوان وارد بازار کار شد. به طوریکه  با کسب مهارت‌های لازم، حتی دانشجویان ترم‌های بالاتر می‌توانند وارد بازار کار شوند. آینده شغلی مهندسان کامپیوتر بسیار روشن است. با توجه به رشد روزافزون فناوری، تقاضا برای رشته کامپیوتر در صنایع مختلف رو به افزایش است. مهندسان کامپیوتر می‌توانند در شرکت‌های بزرگ، استارت‌آپ‌ها، سازمان‌های دولتی و حتی به صورت فریلنسر فعالیت کنند.

این رشته چند سال طول می‌ کشد؟ چند ترم است و چند واحد است؟

طول دوره کارشناسی رشته کامپیوتر به طور معمول چهار سال است و به صورت هشت نیمسال تحصیلی برگزار می‌شود. البته این مدت ممکن است بسته به دانشگاه و برنامه‌های آموزشی خاص، کمی متفاوت باشد. برخی دانشگاه‌ها برنامه‌های کار و تحصیل همزمان (کوآپ) ارائه می‌دهند که مدت زمان تحصیل را به پنج سال افزایش می‌دهد.

تعداد واحدهای درسی مورد نیاز برای فارغ‌التحصیلی در رشته مهندسی کامپیوتر معمولاً ۱۴۰ واحد است. این واحدها شامل دروس عمومی، پایه، اصلی، تخصصی و اختیاری هستند.

مهم‌ ترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی کامپیوتر

دروس پایه
ریاضی ۱-۲،فیزیک۱-۲،کارگاه کامپوتر،آمار و احتمالات مهندسی،معادلات دیفرانسیل
دروس اختصاصی
مبانی کامپوتر و برنامه نویسی،ریاضیات گسسته،معادلات منطقی،ساختمان داده،طراحی الگوریتم،معماری کامپوتر،سیستم عامل،پایگاه داده،مهندسی اینترنت و….

زیرشاخه ها یا گرایش های کامپیوتر

امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکتری وجود دارد و دارای سه گرایش سخت افزار، نرم افزار و سخت افزار است.

1. گرایش  مهندسی سخت افزار (Hardware Engineering): هر کامپیوتر دارای دو جزء متفاوت سخت افزار و نرم افزار است که در این میان سخت افزار جزء فیزیکی کامپیوتر بوده و شامل صفحه کلید، صفحه نمایش، چاپگر و دیسک‌ها می‌شود. اجزای فیزیکی و قابل لمس کامپیوتر مانند مدارها و بردهای الکترونیکی، سخت افزار نامیده می‌شود. مهم ترین واحد سخت افزار در مقطع لیسانس به مطالعه و بررسی طراحی سخت افزاری، کنترل سخت افزاری و شبکه های کامپیوتری می‌پردازد. برای مثال یک مهندس سخت افزار می‌تواند به طراحی بخش های سخت افزاری کامپیوتر شامل پردازش گر مرکزی (CPU) ، پورت های ورودی و خروجی و سیستم‌ها و مدارات جانبی می‌پردازد. مباحث درسی در رشته ی سخت افزار به مطالب درسی در رشته ی مهندسی برق و الکترونیک نزدیک بوده خصوصا تمام مطالب شاخه ی دیجیتال شامل مدارهای مختلف، معماری کامپیوتر و میکروپروسسورهای ۱ و ۲، الکترونیک دیجیتال و … را شامل می‌شود که البته به این بخش از سخت افزار بیشتر در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری پرداخته می‌شود.
2. گرایش مهندسی  نرم افزار (Software Engineering): نرم افزار جزء غیر قابل لمس کامپیوتر است. برنامه‌ها و داده هایی است که به کامپیوتر فرمان می‌دهند که چه عملی را انجام دهد. نرم افزار در حقیقت روح و جان کامپیوتر است که به سخت افزار هویت می‌بخشد و اصولا به برنامه ای گفته می‌شود که برای به کارگیری سخت افزار ساخته شده باشد. نرم افزار‌ها را می‌توان به دو رده  کلی دسته بندی کرد که عبارت‌اند از: نرم افزارهای سیستمی و نرم افزارهای کاربردی. نرم افزارهای سیستمی برنامه هایی هستند که کاربر، یا خود آن‌ها را می‌نویسد یا شرکت های نرم افزاری آن‌ها را تهیه کرده و برای فروش عرضه می‌کنند. این گونه برنامه‌ها معمولا عمومیت برنامه‌های سیستم را نداشته و برای زمینه‌های مختلف مهندسی، علمی، تجاری، آموزشی، تفریحی و یا طراحی نوشته می‌شوند. ناگفته نماند از مهمترین و پرطرفدارترین گرایشات رشته کامپیوتر، برنامه نویسی یا نرم افزار است.

3. هوش مصنوعی (Artificial Intelligence): هوش مصنوعی به ساخت ماشین‌هایی هوشمند می‌پردازد که قادر به یادگیری، استدلال و تصمیم‌گیری هستند. از جمله کاربردهای هوش مصنوعی می‌توان به سیستم‌های خبره، ربات‌ها، پردازش زبان طبیعی و بینایی ماشین اشاره کرد. این گرایش در رشته کامپیوتر امروزه با پیشرفت و کاربرد AI طرفداران زیادی دارد.

4. شبکه‌های کامپیوتری (Computer Networks): شبکه‌های کامپیوتری به اتصال چندین کامپیوتر به یکدیگر برای تبادل اطلاعات می‌پردازد. اینترنت بزرگترین شبکه کامپیوتری جهان است. یک مهندس شبکه، به طراحی، پیاده‌سازی و نگهداری شبکه‌های کامپیوتری می‌پردازد.
5. امنیت اطلاعات (Information Security): امنیت اطلاعات به حفاظت از اطلاعات در برابر دسترسی، استفاده، افشا، تغییر یا تخریب غیرمجاز می‌پردازد. یک متخصص امنیت اطلاعات به طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های امنیتی برای محافظت از داده‌ها و سیستم‌های کامپیوتری می‌پردازد.
6. پایگاه داده (Database): پایگاه داده به مجموعه‌ای سازمان‌یافته از داده‌ها گفته می‌شود که برای ذخیره‌سازی، بازیابی و مدیریت اطلاعات استفاده می‌شود. یک متخصص پایگاه داده به طراحی، پیاده‌سازی و مدیریت سیستم‌های پایگاه داده می‌پردازد.
7. گرافیک کامپیوتری (Computer Graphics): از دیگر گرایش های جذاب رشته کامپیوتر گرافیک کامپیوتری است که به ایجاد و دستکاری تصاویر دیجیتال می‌پردازد. از جمله کاربردهای گرافیک کامپیوتری می‌توان به بازی‌های کامپیوتری، انیمیشن، طراحی صنعتی و واقعیت مجازی اشاره کرد.
8. علم داده (Data Science): علم داده به استخراج اطلاعات مفید از داده‌های بزرگ می‌پردازد. یک مهندس کامپیوتر داده با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های آماری و یادگیری ماشین، الگوها و روندها را در داده‌ها شناسایی می‌کند و بر اساس آن تصمیم‌گیری می‌کند.

توانایی های فارغ التحصیلان رشته کامپیوتر:

کنجکاوی و علاقه یادگیری فعال، حل مسائل دشوار، توانایی کار در محیط‌های اداری و تمرکز بر فعالیت‌های ذهنی، تحلیل عملیات، بازشناسی گفتار و تسلط به زبان‌های برنامه‌نویسی و ارتباط موثر از ویژگی ها و خصوصیات فردی و شخصیتی فارغ تحصیلان رشته کامپیوتر است.

فارغ التحصیلان این مقطع، قابلیت های زیادی دارند و چنانچه در مسیر مناسب هدایت شوند، قادر خواهد بود مشکلات زیادی را حل کنند. برخی از این توانایی ها به شرح زیر است:

۱) بررسی و شناخت نرم افزارها و سخت افزارهای جدید رشته کامپیوتر و به کارگیری آنها.
۲) بررسی کمبودها و نیازهای نرم افزاری و سخت افزاری بخشهای صنعت و خدمات و تدوین نیازهای آنها، امکان سنجی و تعیین ابزار و نیروی انسانی لازم برای رفع کمبودها.
۳) تجزیه و تحلیل سیستم های کوچک و متوسط نرم افزاری و سخت افزاری و ارایه راه حل مناسب برای اجرای آنها.
۴) طراحی مجموعه های کوچک و متوسط نرم افزاری و سخت افزرای و تولید طرحهای اجرایی برای انها.
۵) اجرای طرحهای کامپیوتری، نصب، آزمایش و آموزش آنها.
۶) پشتیبانی و نگهداری سیستم های نرم افزاری شامل شناسایی خطاها، رفع خطاها و افزودن امکانات جدید به سیستمها.
۷) عیب یابی کامپیوترها و سیستمهای کامپیوتری و رفع عیبها.
شناسایی فنون جدید طراحی و ساخت کامپیوتر و ارزیابی و به کارگیری آنها.

یکی از مهمترین و اصلی ترین معایب رشته مهندسی کامپوتر این است که هر کسی میتواند به طور خودآموز مهارت های لازم را بدست بیاورد و در این زمینه فعالیت کند که البته این عیب با حدودی با گستردگی بازارکار کامپیوتر حل میشود.

امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر در خارج

ادامه تحصیل در رشته کامپیوتر در خارج از کشور فرصت بسیار خوبی برای کسب دانش تخصصی‌تر، تجربه محیط‌های آموزشی متفاوت و دسترسی به آخرین دستاوردهای علمی در این حوزه است.

مراحل ادامه تحصیل در خارج از کشور

1. انتخاب کشور و دانشگاه: با توجه به علاقه‌مندی‌ها، بودجه و اولویت‌های خود در رشته کامپیوتر، کشور و دانشگاه مورد نظر را انتخاب کنید.
2. آماده‌سازی مدارک: مدارک مورد نیاز برای اپلای شامل ریز نمرات، توصیه‌نامه، انگیزه‌نامه، مدرک زبان و… است.
3. تست‌های استاندارد: بسته به دانشگاه، ممکن است نیاز به شرکت در آزمون‌هایی مانند GRE یا TOEFL داشته باشید.
4. اخذ پذیرش: پس از ارسال مدارک، منتظر پاسخ دانشگاه‌ها باشید.
5. اخذ ویزا: در صورت پذیرش، برای اخذ ویزای تحصیلی اقدام کنید.

تحصیل در رشته کامپیوتر در خارج از کشور مزایای بسیاری دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آموزش با کیفیت جهانی: دسترسی به دانشگاه‌های برتر دنیا و بهره‌مندی از امکانات آموزشی و تحقیقاتی پیشرفته.
• فرصت‌های شغلی گسترده: ورود به بازار کار بین‌المللی رشته کامپیوتر و فرصت کار در شرکت‌های بزرگ فناوری.
• ارتباطات بین‌المللی: آشنایی با فرهنگ‌های مختلف و ایجاد شبکه‌ای قوی از ارتباطات.

کشورهای مناسب برای تحصیل مهندسی کامپیوتر شامل آمریکا، کانادا، انگلیس، آلمان و استرالیا هستند. هر یک از این کشورها دانشگاه‌های معتبر و محیط‌های آموزشی مناسبی را برای دانشجویان این رشته ارائه می‌دهند.

سخن آخر

اگر به کامپیوتر، برنامه‌نویسی، حل مسئله و یادگیری چیزهای جدید علاقه‌مند هستید، مهندسی کامپیوتر می‌تواند رشته مناسبی برای شما باشد. همچنین اگر به دنبال یک شغل چالش‌برانگیز و با درآمد خوب هستید، این رشته می‌تواند انتخاب خوبی باشد. آیا به رشته کامپیوتر علاقه‌مندید اما نمی‌دانید از کجا شروع کنید؟

مشاوره کلاسند در قبولی رشته کامپیوتر، راهنمای شما برای ورود به دنیای هیجان‌انگیز فناوری اطلاعات است. با کمک اساتید مجرب و با تجربه، به صورت کاملا تعاملی و کاربردی، تمامی مباحث مهم کنکور کامپیوتر را فرا بگیرید. از انتخاب رشته مناسب تا برنامه‌ریزی دقیق مطالعه، مشاوره‌های تخصصی و رفع اشکال در هر مرحله از مسیر کنکور همراه شما هستیم. با کلاسند، قبولی در رشته کامپیوتر رؤیایی دست‌یافتنی خواهد بود.

رتیه قبولی رشته کامپیوتر کنکور ۹۶

توجه داشته باشید این اطلاعات بر اساس کنکور ۹۶ بوده و صرفا یک تخمین است ممکن است به  دلایلی از جمله تغیر ظرفیت این میزان تغیر یابد.